Füzyon Mutfak Nedir?
Füzyon mutfak farklı bölge veya milletlerin kültürlerine ait yemek yapma geleneklerini bir araya getirerek yeni tatlar keşfetme sanatıdır. yıllar içerisinde geleneksel olarak ortaya çıkabileceği gibi 1970 sonrası ortaya çıkan çağdaş yenilikçi restoran akımının bir sonucu olarak da ortaya çıkmış olabilir. Etnik bir grubun, coğrafi bir bölgenin veya farklı bir ülkenin yemek yapma tekniklerini, kullandığı malzemeleri veya tarzını bir başkasıyla rafine bir şekilde harmanlamanın diğer adıdır.
Sınıflandırılması
Füzyon mutfak veya yemek çoğunlukla profesyonel aşçı ve şefler tarafından birçok geleneğin birleştirilmesiyle yeni yemekler ortaya koyma sanatıdır. Bu bakımdan eklektik bir yönü olduğu açıktır.
Bazen zamanın akışı içerisinde geniş bir bölgenin alt bölgeleri içerisinde de yemeklerin yorumlanarak kombine edilmesiyle veya değişikliğe uğraması şeklinde de ortaya çıkabilir. Örneğin Doğu Asya mutfağı, Avrupa mutfağı veya Güney Batı Amerika mutfağı gibi. Fakat kimi zamanda çok dar bir bölgede yerleşik spesifik bir etnisiteye ait olarak da ortaya çıkabilmektedir. Çin, Japon, Kore, Fransız, İtalyan ve Yeni Meksika mutfağı buna örnektir.
İngiltere ve ABD gibi yerlerde oldukça popüler olan Asyalı şefler kendi ülkelerinin mutfaklarını aynı bölgenin diğer ülkelerdekilerle birlikte kullanarak bu akıma uygun pek çok güzel örnek füzyon yemek ortaya koymaktadır.
ABD’de Kaliforniya mutfağı füzyon mutfağın güzel bir örneğidir.Bu mutfağın yemekleri İtalya, Fransa ve Meksika mutfağının bir hibriti olarak kabul edilmektedir. Okyanusya mutfağı da füzyon yemek akımına güzel bir örnektir. Bu mutfak çeşitli ada ülkelerinin mutfak geleneğini bir potada eriterek geleneksel olmaktan oldukça uzak ve çok farklı tatlar ortaya koymayı genel olarak benimsemiş bir mutfak örneğidir.
Yine İngiltere’nin balık ve patates yemek kültürü de Belçika, Fransız ve Yahudi mutfaklarının bir karması olarak kabul edilmektedir. Erken bir füzyon mutfak örneği olarak kabul edilen İngiliz mutfağı pek çok farklı ülkenin yemek kültürünün birleşiminden oluşur.
Filipin mutfağı da kimi zaman orijinal Asyalı füzyon mutfak örneği olarak adlandırılmaktadır. Asya’nın yerli ve geleneksel malzemeleri ve tekniklerini İspanya, Latin Amerika, Çin ve ABD mutfağı ile birleştiren bu mutfak füzyon mutfak akımı içerisinde kendine özgü sömürge geçmişi nedeniyle farklı bir yere sahiptir.
Avustralya mutfağı da yoğun göçmen etkisi sebebiyle modern zamanların füzyon mutfak örneklerinden biri olarak göze çarpmaktadır. Bu ülkedeki Tetsuya’s adlı restoran füzyon mutfağın güzel bir örneği olup bu alandaki eşsiz konumu sebebiyle dünyanın en iyi 50 restoranı listesi içerisine de girmeyi başarmıştır.
Çeşitleri
Füzyon mutfak çeşitlerinden bir diğeri de farklı bir kültüre ait bir yemeğin başka bir kültürden esinlenilerek elde edilen yemek malzemeleriyle harmanlanması ile ortaya çıkar. Örneğin taco pizza bunun güzel bir örneğidir. Taco yapımında kullanılan malzemeler kullanılarak elde edilen yeni tür bu pizza çedar peynir, pepper jack peyniri, salsa, çift kavrulmuş fasulye gibi geleneksel taco malzemelerinin İtalya ve Meksika mutfak teknikleriyle pizza haline getirilmesiyle güzel bir füzyon yemek örneği oluşturur.
Füzyon suşi gibi kimi yemeklerse İspanya, Yunan, Japon ve Peru mutfak teknikleri ve malzemelerinin harmanlanması ile ortaya çıkan ürünlerdir.
Bazı ülkeler zaman içinde ortaya çıkan füzyon yemek kültürünü geliştirmek ve korumak için özel olarak uğraş dahi vermektedir. Örneğin Suudi Arabistan’da da Afrika, Asya ve Arap kültüründen etkilenen yemeklerin ortaya çıkarılması ve füzyon kültürün korunması için çalışan bir kuruluş dahi bulunmaktadır.
Ülkemizde ise, Gaziantep mutfağı füzyon mutfağın güzel bir örneğidir. Mesela baklava kökenleri Suriye’nin Halep bölgesindeki bir tatlı olmasına rağmen dünyaya kendini artık Antep baklavası olarak değişik ve kendine özgü bir tatlı çeşidi olarak kabul ettirmiştir. Antep mutfağının bölgede yaşamış pek çok farklı milletin mutfağından etkilendiğini söylemek yanlış olmayacaktır.
Benzer şekilde Osmanlı saray mutfağının da Türk, Orta Asya, Arap, İran, Rum, Yahudi ve Ermeni mutfak kültürlerinden birer parça barındırdığını söylemek de mümkündür.
Tarihi
16.yy’daki sömürge hareketleri zamanında hız kazanan ve daha önceden de öncü örneklerine rastlayabileceğimiz füzyon mutfak akımı esasen geç 20. yy’da tanımlanmıştır. Özellikle Fransa ve Biritanya İmparatorlukları sömürgeleştirdikleri ülkelerin kültürleri ile etkileşime girerek yemek kültüründe de füzyon mutfak akımının da belirgin örneklerini ortaya çıkarmış oldular.
Çeşitli savaşlar ve milletler arasındaki etkileşimler yeni arayışları bu ise mutfakta da yeni akımlar doğmasına sebep oldu. ABD’ye göçmen olarak giden Çinliler İmparatorluk Çin mutfağını Fransız mutfağı ile harmanlamış ve füzyon mutfağa güzel bir örnek vermiştir. Yine 1970’lerde Fransa’da ortaya çıkan yeni mutfak akımı da Fransız ve Japon yemek yapma tekniklerini birleştiren bir füzyon örneği olarak sayılabilir.
Usta Şef Norman Van Aken 1988 yılında konuşma yaptığı bir sempozyumda “füzyon mutfak (yemek)” terimini ilk kez kullanan kişidir. Bu konu hakkında Regina Schrambling adlı gazetecinin bir yazdığı yazıyla da kavram yaygınlaşmış ve genel kabul görmüştür.
Van Aken’in konuşmasında kahvenin füzyon mutfak geçmişine bir vurgu vardır. Bu bakımdan da kahve aslında, Afrika’dan Arap mutfağına oradan da Türk mutfağına girmiş burdan ise Avrupa’ya ve dünyaya yayılmış her milletin kendine has kültürüyle yeniden yorumladığı; bir içecek olarak kültürler arası etkileşimin, geçişkenliğin ve evrensel bir kültürün nasıl da oluşmakta olduğunu gösteren güzel bir füzyon mutfak ürünü örneğidir.
